ЖАҺАНДЫҚ НАРЫҚТАР
Әлемдік қор нарықтары қатарынан алтыншы сессияны минус аймағында аяқтап, 2023 жылғы қыркүйектен бері ең ұзақ жоғалту кезеңін көрсетті. АҚШ президенті Дональд Трамп жаңа тарифтер енгізетіні туралы мәлімдегеннен кейін, тіпті ірі технологиялық компаниялардың мықты тоқсандық есептеріне қарамастан нарықтарға қысым күшейді.
MSCI All Country World индексі 0,1%-ға төмендеді, ал Азия индексі қатарынан алтыншы сессияда төмендеді — бұл биылғы жылғы ең ұзақ төмендеу болды. Оңтүстік Корея нарығы АҚШ-тың 15%-дық тарифтерінің фонында 3,4%-ға құлдырады, тіпті сауда келісімі жасалғанына қарамастан. S&P 500 индексіне арналған фьючерстер 0,2%-ға, ал Еуропа фьючерстері 0,4%-ға төмендеді.
Трамп бүкіл әлемге қатысты 10%-дық ең төменгі тарифті және АҚШ-пен сауда сальдосы оң елдерге 15%-дан жоғары тарифтер енгізетінін жариялады. Швейцария экспортына 39% баж салығы енгізілді, Тайваньға — 20%-дық, ал Үндістанға — 25%-дық тариф қойылды. Тайвань үшін бұл тариф уақытша болып есептеледі — тараптар әлі кездесе алған жоқ, келіссөздер жалғасуда.
Искусственный интеллектке байланысты оптимизм бұрын технологиялық алып компаниялардың акцияларын қолдап келгенімен, қазіргі таңда тарифтердің жағымсыз әсері басым түсіп отыр. Сарапшылар жаңа тарифтердің нақты негізделмеуі белгісіздікті арттырып, бизнес-жоспарлауды күрделендіретінін атап өтуде.
Валюта нарығында доллар 2025 жылы ең жақсы айлық нәтижесін көрсетіп, шілдені қатарынан алтыншы күндік өсумен аяқтады. Тайвань доллары қатарынан жетінші сессияда әлсіреді — бұл 2023 жылдың маусымынан бергі ең ұзақ төмендеу. Швейцария франкі де экспорттық тарифтер аясында төмендеді.
АҚШ-тың 10 жылдық қазынашылық облигацияларының кірістілігі 4,36% деңгейінде тұрақты қалды. Инвесторлардың назары енді шілде айындағы еңбек нарығы туралы есепке ауысуда. Жұмыспен қамтудың баяулауын және жұмыссыздықтың 4,2%-ға дейін өсуін болжауда.
ФРЖ-ның негізгі инфляциялық көрсеткіші — жеке тұтыну шығындарының негізгі индексі (PCE) маусым айында 0,3%-ға жеделдеп, жылдық мәнде 2,8%-ға жетті. Соған қарамастан, тұтынушылық шығындар айтарлықтай өзгерген жоқ, бұл экономикалық өсімге қысымның сақталып отырғанын көрсетеді.
Алдағы апталарда нарықтарда құбылмалылықтың артуы күтіледі. ФРЖ пайыздық мөлшерлемені өзгеріссіз қалдырды, бұл Трамп тарапынан тағы да сынға ұшырады. Ол сайлау алдындағы кезеңде орталық банкке қысым жасауды жалғастыруда.
Microsoft пен Apple компаниялары мықты есептер жариялағанына қарамастан, қор индекстері төмендеу көрсетті — нарық сауда саясатына байланысты белгісіздіктің фонында технологиялық раллиге назар аударған жоқ.
Осылайша, АҚШ нарықтары белгісіздіктің жоғары фазасына енуде: қатаң сауда риторикасы, мөлшерлемені төмендетудің болмауы және еңбек нарығы бойынша алдағы деректер инвесторлар арасында сақтықты арттыруда. Белгісіздікке әкеліп отырған тағы бір фактор — жаңа тарифтер. Олардың ішінде:
- Үндістаннан импортқа – 25% (күтілген),
- Тайваньнан – 20%,
- Швейцариядан – 39%,
- Оңтүстік Африкадан – 30%,
- Таиланд пен Камбоджадан – 19% (соңғы сәтте келісімге келген елдер).
КОРПОРАТИВТІК ЖАҢАЛЫҚТАР
- Microsoft Corp. компаниясы мықты есептер нәтижесінде нарықтық капитализациясы $4 трлн шегінен уақытша асты.
- Apple Inc. соңғы үш жылдағы ең жылдам кіріс өсімін тіркеп, болжамдардан асып түсті.
- Amazon.com Inc. операциялық кіріс бойынша әлсіз болжамға байланысты инвесторларды көңілінен шықпады.
- Alphabet (Google) компаниясы Epic Games компаниясымен байланысты монополияға қарсы шағымда аппеляцияны ұтылып, App Store саясатын өзгертуге міндеттелді.
- Figma Inc. акциялары IPO күні 250%-ға өсті, компания бағалауы $20 млрд-тан асты.
- CVS Health Corp. сақтандыру мен дәріхана бизнесінің мықты көрсеткіштері есебінен 2025 жылға кіріс болжамын көтерді.
- Mastercard Inc. болжамнан асып түсіп, жылдық кіріс болжамын көтерді.
- Biogen Inc. Альцгеймерге қарсы дәрінің сатылымы есебінен болжамын жақсартты.
- Ericsson AB Intel-дің желілік бизнесіне жүздеген миллион доллар инвестициялау мүмкіндігін талқылауда.
- Tokyo Electron Ltd. акциялары табыс болжамының төмендеуінен кейін 18%-ға құлдырады.
- Shein Group Ltd. бірінші тоқсанда $400 млн-нан астам таза пайда және $10 млрд-қа жуық табыс көрсетті — бұл тарифтер енгізілмей тұрып орын алған жоғары сұраныс нәтижесі.
ҚАЗАҚСТАН НАРЫҒЫ
Бейсенбі күні KASE индексі 0,8%-ға төмендеп, 6 413,7 пунктке жетті. Бұл инвесторлардың жалпы пессимистік көңіл күйі мен әлемдік қор нарықтарындағы құлдыраудың әсерінен болды. Ең үлкен төмендеуді келесі компаниялар көрсетті:
- АО Kaspi.kz (-2,2%)
- АО "Қазатомпром" (-2,1%)
- АО "Кселл" (-0,9%)
- АО "Эйр Астана" (-0,5%)
- АО "ҚазМұнайГаз" (-0,3%)
- АО "Банк ЦентрКредит" (-0,2%)
- АО "ҚазТрансОйл" (-0,2%)
Ал өсу көрсеткен компаниялар:
- АО KEGOC (+0,1%)
- АО "Қазақстан Халық Банкі" (+0,009%)
- АО "Қазахтелеком" (+0,6%)
TONIA бойынша бір күндік репо операцияларының кірістілігі 15,65%-дан 15,57%-ға дейін төмендеді. Валюталық своптар бойынша кірістілік (SWAP-1D (USD)) 11,23%-дан 10,56%-ға дейін қысқарды. Ақша нарығындағы жалпы сауда көлемі күрт өсіп, 812,3 млрд теңгеге жетті (+352,4 млрд теңге). Ұлттық Банктің депозит аукционында сұраныс 1,2 трлн теңгеге дейін азайды (-25 млрд), мөлшерлеме 16,5% деңгейінде қалды. Ұлттық Банктің ашық позициясы 7,7 трлн теңге көлемінде сақталды.
Бейсенбі күнгі сауда қорытындысы бойынша, АҚШ долларының бағамы 5,48 теңгеге төмендеп, 540,72 теңгені құрады. Сауда көлемі күрт төмендеп, 193,0 млн доллар болды (-250,7 млн доллар). Теңгенің нығаюына КГС субъектілерінің доллар сатуы мен Ұлттық Банктің валюталық интервенциялары әсер етті. Инвесторлар шілде айындағы инфляция туралы деректер мен Ұлттық қор қаражаттарының сатылымы жөніндегі есептерді күтуде.
Корпоративтік жаңалықтар:
- S&P агенттігі Банк ЦентрКредит рейтингін тұрақты болжаммен растады.
- KMF банктік қайта құруға байланысты 3 тамызға дейін несие беруді уақытша тоқтатты.
- БРК жасыл облигацияларға қатысты екінші есепті жариялады (KZ2C00009637, BRKZb32).
- БРК халықаралық облигациялар бойынша есеп ұсынды (XS2800066370, US48129VAC00, BRKZe15).
- Қазақстандағы үшінші АЭС құрылысы Қытайдың CNNC компаниясына жүктеледі.
- S&P агенттігі Қазахтелекомның рейтинг болжамын жақсартты.
